Zarar Azaltma Nedir ?
Zarar azaltmanın amacı belirli bir eylemin olumsuz etkilerini azaltmaktır. Zarar azaltmaya verilecek klasik örnekler emniyet kemeri veya bisiklet kaskıdır. Sürüşü tamamen güvenli bir hale getirmeseler de oluşabilecek zararları büyük ölçüde azaltırlar. Tamamen güvenliği sağlamamalarına rağmen yine de kullanılmalarının sebebi pratik olmalarıdır. Trafik kazalarını topyekün engellemek için sürüş yasağı konulabilirdi ancak bu gerçekçi bir çözüm olmazdı. Bu yüzden mümkün olduğunca en iyi şekilde sürüşü güvenli hala getirmeye çalışıyoruz. Zararı azaltma uygulamada işe yaramayan idealize edilmiş amaçlar yerine pratik çözümleri koyma anlamına geliyor.
Neden Elektronik Sigara Zararı Azaltır ?
Sigaranın zararının azaltılması konusunda elektronik sigara olabilecek en iyi alternatiftir. Sigarayı tamamen bırakmak pek çok insanın ideal amacı olsa da çok efektif bir çözüm yolu değildir. Dünya çapında milyonlarca sigara kullanıcısı bize açıkça gösteriyor ki nikotin tüketimine olan talep son derece fazladır. E-sigaranın yaptığı ise; nikotini, sigaranın zararlı bileşenlerinden ayırmaktır. Tamamen tehlikesiz olmasa da sigara kullanımına göre büyük ölçüde daha az tehlikelidir. E-sigaraya geçiş yapan her sigara kullanıcısı kişisel zararı azaltmaktadır.
Atılacak Adımlar İçin Üç Temel Soru
E-sigara sigaradan daha mı az zararlı ?
Evet, E-sigaranın sigaradan daha az zararlı olduğu konusunda hemfikir olan 100’den fazla kurum ve devlet kuruluşu bulunuyor. The Safe Nicotine Wiki takımı bu organizasyonların çoğunu bir listede derledi. Ek olarak, CASAA, ABD merkezli e sigara tüketici kuruluşu, e-sigara hakkında kapsamlı bir araştırma listesi sunuyor.
2. E-sigara, sigara içenlerin bırakmalarını sağlar mı ?
Evet, sağlık STK’sı Cochrane’den 78 tamamlanmış çalışmayı (22.052 katılımcıyı temsil eden) içeren yeni bir sistematik kanıt incelemesi, elektronik sigaranın sigara içenlerin sigarayı bırakmasına yardımcı olduğunu doğruladı. Cochrane sistematik incelemeleri, sağlık araştırma bulgularında altın standart kabul edilmektedir.
3. E-sigara nasıl regülasyonlara tabii olmalıdır ?
İhtiyacımız olan şey zarar odaklı düzenlemelerdir. E-sigara, sigaradan %95 oranında daha az zararlıdır bu yüzden sigarayla aynı düzenlemelere tabii olmamalıdır. Daha az zararlı alternatifler, piyasadaki en zararlı ürün olan sigaraya kıyasla daha az regüle edilmelidir.
Aşağıda Bu Alanla En İlgili Araştırmalar Yer Almaktadır
1. E-Sigaranın sağlığa etkileri
2. E-sigara ve sigarayı bırakma
3. Gençler ve e-sigara
4. E-sigara tatları
5. E-sigara vergilendirilmesi
6. Nikotin’in etkileri
7. Nikotin torbaları ve Snus
1. E- sigara ve Sağlığa Etkileri
Birleşik Krallık Halk Sağlığı Kuruluşu (NHS) e-sigaranın sigaradan %95 oranında daha az zararlı olduğunu belirtti. Kings College tarafından son günlerde yapılan alanının en büyük literatür araştırması bunu doğruladı ve sigara içmek yerine e- sigara kullanmanın sigaranın içinde bulunan kanser, akciğer ve kalp-damar hastalıklarına neden olan toksik maddelere maruz kalmanın ciddi oranda azaldığını buldu.
King’s’in raporun yazarlarından biri olan Dr Debbie Robson şöyle diyor: “Elektronik sigara kullanan kişilerde kansere neden olan ve diğer toksik maddelere maruz kalma seviyeleri, sigara içenlere kıyasla çok daha düşük. Hükümet İngiltere’de dumansız bir 2030 yılı elde etmek istiyorsa, insanların sigaradan elektronik sigaraya geçmesine yardımcı olmak bir öncelik olarak görülmelidir.”
İngiliz Sağlık Gazetesi’nde St. Andrews Üniversitesi’nden Dr. William E Stephens, e-sigaradan kaynaklanan kanser riskinin sigaraya kıyasla yüzde elliden daha az olduğunu gösterdi.
Profesör Jacob George (Dundee Üniversitesi), elektronik sigaraya geçiş yapan sigara içenlerin “damar sağlığında önemli gelişme gösterdiğini” buldu. Benzer bir çalışma, “e-sigaraların, NRT’ninkine benzer damar sağlığı’na faydalar sunduğunu” bulmuştur. Bu, sigarayı bırakma sürecinin çok erken bir aşamasında (3 gün) oluyor.”
Yeni bir çalışma, sigara dumanı ve e-sigaranın toksitisesini karşılaştıran üç temel araştırmayı tekrardan vurguluyor ve e-sigaranın sigara kıyasla önemli ölçüde azaltılmış toksititeye sahip olduğu sonucuna varıyor.
Royal College Doktorları elektronik sigaranın rolünü şu şekilde özetledi: “E-Sigaralar, ideal bir tütün zararı azaltma ürünü için birçok kriteri karşılıyor. […], tütün dumanının zararlı bileşenlerinin büyük çoğunluğunun yokluğunda, esas olarak yüksek dozda nikotin verebilirler […].”
Washington Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma sigarayı bırakıp e-sigara kullanmaya başlayanların daha sağlıklı rutinler ve daha fazla egzersiz yapma eğiliminde olduğunu buldu.
Pek çok çalışmaya göre, e-sigara halk sağlığı yararınadır. Elektronik sigaranın genel faydaları büyük ölçüde zararlarından fazladır ve halk sağlığını iyileştirmesi muhtemeldir.
2. E-sigara ve Sigarayı Bırakma
Son derece saygın sağlık hizmeti STK’sı Cochrane, 78 çalışmanın en son üst incelemesi şu sonuca varmıştır: “nikotin içeren ES’lerin (E-sigaraların) NRT’ye [nikotin yerine koyma tedavisi] kıyasla bırakma oranlarını artırdığına dair yüksek kesinlikte ve nikotin içermeyen ES’lere kıyasla ise orta seviyede kesinleşmiş kanıtları vardır.
Elektronik sigara Fransa’da sigarayı bırakmak isteyenler için öneriliyor. AB dışında Birleşik Krallık, Kanada Sağlık Bakanlığı ve Yeni Zelanda Sağlık Bakanlığı’da sigarayı bırakmak isteyen sigara tiryakilerine e-sigarayı önermektedir.
Birleşik Krallık’ta son yıllarda sigara içenlerin oranı istikrarlı bir şekilde düşüyor ve şu anda yetişkinlerin yalnızca %13.3ü sigara içiyor. Bu kayıt altına alınmalar başladığından beri yakalanmış en düşük oran. Bu düşüş piyasaya sürülen ve insanların sigarayı bırakmasına yardımcı olduğu kabul edilen e-sigara gibi ürünlere atfedildi.
E-sigaradan, sigaraya herhangi bir geçiş görülmedi. Elektronik sigara kullananların yalnızca %1.5’i daha önce hiç sigara kullanmadıklarını söyledi.
Queen Mary Üniversitesi’ndeki klinik araştırmaya göre elektronik sigara nikotin değiştirme tedavisine oranla iki kat daha etkili.
Cenevre Üniversitesi ve Virginia Commonwealth Üniversitesindeki araştırmacılara göre e-sigarayı kullanarak sigarayı bırakanların e-sigara bağımlılığı, nikotin sakızı kullanarak sigarayı bırakanların nikotin sakızına bağımlılıklarına kıyasla çok daha az olduğunu ortaya koymuştur.
Royal College doktorlarının belirttiğine göre şu anda mevcut olan e-sigaralara bağımlılık seviyesinin düşük olması muhtemeldir. NRT ve e-sigaralar sigarayı bırakmak isteyen nikotin kullanıcıları için tatmin edici olsa da daha önce hiç sigara kullanmamış kimseler için ilgi çekici değildir.
Son araştırmaların buluntularına göre nikotin sakızı ve nikotin patchlerin aksine e-sigara sigarayı bırakmak niyetinde olmayanlara bile yardımcı olur. Ayrıca “Her gün e-sigara kullananların, kullanmayanlara göre sigarayı bırakma olasılığı sekiz kat daha fazla ve her gün sigarayı bırakma olasılığı neredeyse on kat daha fazla olduğu bulundu.”
Avustralya gibi sigaraya karşı düşmanca tavır takınan ülkelere kıyasla e-sigara,snus, nikotin torbaları veya ısıtmalı sigaralar gibi alternatif nikotin içeren ürünleri benimseyen ülkelerin sigara kullanım oranları çok daha hızlı bir şekilde düşüyor.
3. Gençler Arasında Geçiş Etkisi
Gençlik çağında e-sigara kullanımının göz ardı edilen bir açıklaması da ortak sorumluluktur. Başka bir deyişle e sigara kullanan gençler yüksek ihtimalle sigara da kullanacaklardır (Örn: kişisel özellikler, genetik yatkınlık ya da sosyal çevresel faktörler). Buradaki sorun bu konuda yapılan çalışmaların sadece birkaç risk faktörünü göz önüne koymasıdır. Bu konu hakkında daha derin bir analize buradan bakılabilir.
New South Wales ve Herston Queesland Üniversiteleri’nden araştırmacılara göre daha önce sigara denemiş gençlerin en az %70–85’i e-sigarayı deniyor, ve düzenli e-sigara kullanımı ise daha önce sigara tüketmemiş gençler arasında çok nadir (%0.5’in altında)
Benzer bir çalışma e-sigaranın sigara içme ihtimali yüksek olan gençlerin sigara’dan uzaklaştırdığını gösterdi.
2019 yılında incelenmiş on beş akademik çalışmaya göre gençlerde gerçekten herhangi bir geçit etkisi gözlemlenmemiştir. Bu konuda bakılması gereken faktörler anksiyete, ebeveynlerin sigara kullanımı, akranların davranışları ve eve giren gelirdir.
2020'de Kevin Tan, Jordan P. Davis, Douglas C. Smith ve Wang Yang tarafından yürütülen bir araştırma, genel olarak hayatlarından daha az memnun olan ergenlerin riskli deneyimler arama ve yasa dışı kullanma eğilimlerinin daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Bu sebeple gençlerin sigara kullanmasında elektronik sigara bir geçit değil, tam aksine gençlerin yaşamlarındaki olumsuz koşullar buna neden olmaktadır.
Sözde elektronik sigara kullanımının bir salgına dönüştüğü ABD’de e- sigara kullanımı geçmiş yıllara göre önemli ölçüde azaldı.
Genel olarak, bu çalışmanın ortaya koyduğu gibi, elektronik sigara popülerlik kazandığından beri gençler arasındaki sigara kullanım oranları düşüyor ‘’ e-sigaranın kullanımıyla birlikte 2012 yılından beri sigara ve duman içermeyen tütün kullanımı hızla azalmıştır. Sigara ve dumansız tütün kullanımı ABD’de en düşük seviyelerine ulaştı. Almanyada’da gençler arasında sigara içme oranlarının düştüğünü görüyoruz. Bu yüzdendir ki gençler arasında herhangi bir geçit etkisi yoktur.
Ayrıca, Action on Smoking and Health (ASH) UK’den alınan veriler gençler arasında sigara içme oranlarının tarih boyunca en düşük seviyelerde olduğunu, e- sigara kullanımının nadir ve e- sigara kullananların ise halen veya daha önceden sigara kullandığını gösteriyor.
2022'de yayınlanan bir çalışmada Prof. Pelosa, gençlerin elektronik sigara kullanma modelini şu şekilde özetliyor: Elektronik sigara kullanımı son on yılda lise öğrencileri ve genç yetişkinler arasında büyük ölçüde arttı ancak neyse ki 2019’yılında geldiği en üst seviyeden sonra önemli ölçüde azaldı. Bu süreç içerisinde sigara içme oranları sürekli yeni düşük rekor seviyelere düştü. Bunlar gösteriyor ki elektronik sigara, sigara kullanımı için bir geçit değildir. E- sigara insanların sağlıklarını olumsuz etkilemesi son derece düşük ve kullanımı nadir bir şeydir. Dahası elektronik sigarayı kullanan insanların çoğu daha önceden sigara kullanmış kimselerdir.
E-sigara üzerindeki başka bir bulgu ise fiyatlar değiştiği zaman tüketicilerinin davranlışlarına bakmaktır. E-sigara üzerindeki vergilendirmenin artması sigara satışlarını arttırken bunun tam tersi de geçerlidir.
4. Elektronik Sigara Aromaları
Yale School of Public Health’e göre e-sigara aromaları yetişkinlerin sigarayı bırakmalarına etkisi %230’luk bir artışla bağlantılıdır.
Elektronik sigaralarda tütün tadının andırılmasını azaltarak, insanları sigaradan uzak tutmak daha olasıdır.
Nikotin sakızlarının cezbediciliğini arttırmak için kullanılan aromalar, sigara kullanıcısı olan yetişkin insanlar için de e-sigaranın önemli bir parçasıdır, aromalar e-sigaraları, geleneksel sigaraya göre daha cazip bir alternatif olarak sunuyor. Aromaların yasaklanması muhtemelen e-sigara kullanımını ve halk sağlığının yararını büyük ölçüde baltalayacaktır.
Benzer bir araştırmaya göre tütün aromalı olmayan e-sigaralar gençlerin sigaraya başlamasıyla ilgili ilişkili değil aksine sigara kullanıcısı olan yetişkinlerin sigarayı bırakmalarıyla ilişkiliydi.
Aromaların yasaklanması sigarayı bırakmak isteyen kullancılara engel olacak ve halk sağlığını korumaya yönelif hedeflere karşı olacaktır.
AB’nin SCHEER raporu şu sonuca varıyor: “Bugüne kadar, AB’de kullanılan belirli aromalara tekrar tekrar maruz kaldıktan sonra elektronik sigara kullanıcıları için sağlık riskleri oluşturduğuna dair belirli bir veri yoktur.”
10 e-sigara kullancısının 5’i aroma yasaklarından sonra ya karaborsadan aroma temin etmeye çalıştı ya da sigara kullanmaya tekrar başladı.
San Francisco’da uygulanan aroma yasağı gençler arasında son 10 yılda tekrardan sigara kullanımının artmasına neden oldu
Estonya’da 2020 yılında aromalar yasaklandı ve e-sigara kullancıları ya aromalı likitleri kendileri üretmeye başladı ya da karaborsadan daha önce hiç test edilmemiş güvenilir olmayan aromalı likitleri kullanmaya başladılar.
Massachusetts’teki kapsamlı bir aroma yasağı, sigara satışlarının artmasına neden oldu.
Aromalar nikotin sakızlarının cezbeciliğini arttırıyor, eğer sakızlarda kullanımında herhangi bir problem yoksa e-sigaralar içinde erişilebilir olmalı.
5. Vergilendirme Politikaları ve E-Sigara
Elektronik sigara tüketimi fiyat değişimlerine karşı çok duyarlıdır eğer ki vergilendirme gibi e-sigaranın fiyatlarının arttırmasını sağlıyan politakalar izlenirse bu durum e-sigara satın alımlarında önemli bir düşüş anlamına gelebilir.
Aynı zamanda e-sigara ve sigaranın birberlerinin yerine geçtiğini gösteren çokca kanıt bulunmaktadır. Elektronik sigaralardaki vergilendirmeler kullanıcıları tekrar sigara tüketmeye itebilir.
E-sigaranın vergilendirilmesinin sonuçları özellikle genç yetişkinler için kötü görülüyor. Bir araştırma şunu buldu: “Daha yüksek elektronik sigara (ENDS) vergi oranları, 18 ila 25 yaş arası gençlerde ENDS kullanımının azalmasıyla, sigara vergileri için tersi bir ilişki ile artan sigara içme ile ilişkilidir.” Son bir çalışma ise bu sonuçları doğruladı: “Tütün ürünleri vergilerindeki artışların, gençler arasında sigara ve ENDS arasındaki ekonomik değiştirme etkilerini gösteren önemli pozitif sonuçlar ortaya koymaktayız. Sonuç olarak, ENDS vergilendirmesinin istenmeyen etkilerinin, herhangi bir halk sağlığı kazancını ciddi şekilde zayıflatabileceği veya tamamen ortadan kaldırabileceği sonucuna varıyoruz.”
ABD’deki eyaletlerin yarısından fazlasında uygulanan elektronik sigara vergileri üzerine yapılan bir çalışma, ENDS vergilerindeki 1 dolarlık artışın genç yetişkinlerin günlük e-sigara kullanma alışkanlıklarında önemli azalmalar sağladığını, aynı zamanda daha fazla çift kullanım nedeniyle artan sigara içme ile sonuçlandığını ortaya koymuştur. Aksine, e-sigara ürünlerinin daha düşük fiyatları ve daha geniş erişilebilirliği, tütün tüketimini azaltabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır
6. Nikotin
İngiliz Ulusal Sağlık Servis’i nikotin tüketimi ve e-sigara konusunda pragmatik bir yaklaşım izliyor: “Sigaradaki bağımlılık yapıcı madde nikotin olsa da, nispeten zararsızdır. Sigara içmenin verdiği zararın neredeyse tamamı, çoğu zehirli olan tütün dumanındaki diğer binlerce kimyasaldan kaynaklanmaktadır.”
Yorkshire Cancer Research’ da benzer şekilde şunu belirtiyor: “Sigaradan kaynaklanan ölümlerin nedeni nikotin değildir. Nikotin kanserojen değildir; tek başına uzun süreli nikotin kullanımının kanser riskini artırdığına dair bir kanıt yoktur. Sigaradan kaynaklanan üç ana ölüm nedeninden (akciğer kanseri, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve kardiyovasküler hastalık) hiçbirinin nedeni nikotin değildir. Sigaranın zararı, tütün dumanındaki diğer binlerce kimyasaldan kaynaklanmaktadır.”
Başka bir makalede , Niaura ve ark. Sigara içmeye atfedilebilen fizyolojik zararların çoğu, tütün ve yanıcı ürünlerindeki toksik maddelerden kaynaklanmaktadır . Önlenebilir hastalıklar ve ölüm oranları, nikotinin kendisiyle değil, büyük ölçüde yakılmış tütün içimiyle ilişkilendirilmiştir. Yanma veya diğer toksik dağıtım şekillerinden ayrıştırılan nikotin, kendi başına çok daha az zararlıdır.
Profesör Jacob George’un yakın tarihli bir araştırmasına göre, elektronik sigaraya geçen sigara tiryakileri, nikotin tüketmeye devam etseler de etmeseler de sağlıklarını daha iyi hale getiriyorlar.
Son zamanlarda yapılan bir araştırmaya göre , nikotin, sigara içenlerin sigarayı bırakıp bırakmamasında önemli bir faktördür. Yazarlar, “bir sigaraya yaklaşan nikotin iletimi ile vapingin, sigara içme konusunda kararsız olanların sigarayı bırakmalarına yardımcı olmada daha etkili olduğunu” buldular.
Royal Society For Public Health’in İcra Kurulu Başkanı Shirley Cramer şunları söyledi : “İnsanları tütün yerine nikotine alıştırmak, halkın sağlığı için büyük bir fark yaratır sigara kullanıcılarının nikotin bağımlısı olması konusunda açıkça sorunlar var, ancak bu sigaraya bağlı hastalıklardan kaynaklanan ciddi ve maliyetli bir halk sağlığı sorununa sahip olmaktan, bunun yerine kendi içinde kafein bağımlılığından çok da farklı olmayan bir madde bağımlılığı sorununu ele almaya karar verdik. ”
7. Nikotin Torbaları ve Snus
Snus kullanımı, İsveç’te yakılarak içilen sigaraların kullanımını geride bıraktı. İsveç, mevcut sigara içme oranı %5,6 ile dumansız hava sahası hedefine ulaşan ilk ülke olma yolunda ilerliyor. İsveç’teki toplam nikotin tüketimi diğer Avrupa ülkeleri ile benzer aralıkta olmasına rağmen, sigaraya bağlı ölüm oranı çok daha düşüktür.
Ana unsurlar: Snus, sigara içmekten çok daha az zararlıdır ve sigara içenlerin bırakmasına yardımcı olur. İsveç, %5 sigara içme oranıyla dumansız hava sahası hedefine ulaşan ilk ülke oluyorç İsveç’te sigaradan snus’a geçiş nedeniyle halk sağlığı iyileşti. Nikotin Torbaları: Nikotin torbaları en yeni sigara içme alternatifidir. Bu nedenle çoğu ülkede yeterince bir regülasyona tabii tutulmamıştır. Şu anda, bunlar ya düzenlenmemiştir, tamamen yasaklanmıştır ya da çoğu ülkede sigarayla aynı muameleyi görmektedir ve bu alternatiflerin hiçbiri uygun değildir. Tüketici dostu düzenleme ile nikotin torbaları, dumansızlık sağlamaya yönelik çabalarımızın temel taşı olabilir.
Ana unsurlar: Nikotin keseleri sigaraya kıyasla en az zarara sahip olan nikotin alternatifidir ve geleneksel nikotin bağımlığında kullanılan ürünler ile (örneğin sakızlar veya bantlar) benzer bir risk profiline sahiptir. Aynı zamanda sigarayı bırakma aracı olarak da kullanılabilirler. Nikotin keseleri, sigaraya bağlı ölümleri azaltmak için muazzam bir potansiyele sahiptir.
8. Öneriler
Zarar azaltma kavramına açık bir mutabakat:
Zarar azaltmanın amacı, sağlıksız ürünleri kullanmaya devam eden kişiler arasındaki olumsuz sonuçları azaltmaktır. Başarısız olan “sıfır tolerans yaklaşımına” yanıt olarak geliştirilmiştir. İdealleştirilmiş hedefler yerine pratik çözümleri merkeze koyar. Zarar azaltmanın etkili olduğu kanıtlanmıştır ve birçok ülkede kabul görmektedir.
Fransa, Birleşik Krallık, Kanada ve Yeni Zelanda hükümetleri gibi halihazırda sigara içenleri e-sigaraya geçmeye teşvik edin .
Yetişkinler için e-sigara ürünlerine erişimine güvence sağlayın ve aromalarla ilgili yasaklamaları önleyin : karşılanabilirlik ve çeşitliliğin sağlanması önemlidir. Aroma yasakları, milyonlarca elektronik sigara kullanıcısını tekrar sigaraya veya karaborsaya iterek halk sağlığına zarar verebilir.
Risk tabanlı düzenlemeler ve vergilendirme: Tütünün zararlarının azaltılmasına odaklanan modern, açık, tehlikeye dayalı bir düzenleyici çerçeve uygulanmalıdır. Elektronik sigara, sigara içmek değildir ve aynı şekilde ele alınmamalıdır. E-sigara , sigara içmekten daha az zararlı olduğu için, sigaradan daha az sıkı bir şekilde regüle edilmeli ve daha az vergilendirilmelidir. Aynısı, nikotin torbaları ve snus gibi diğer daha az zararlı alternatifler için de geçerlidir.
Comments