İsveç resmi olarak Dünya’nın ilk sigara içilmeyen ülkesi olmaya hazırlanıyor. Bu durum hayatları kurtaracak, sağlık hizmetlerine harcanan maliyetleri azaltacak ve milyonlarca insanın yaşam kalitesini arttıracak. Ancak az sayıda İsveçli siyasetçi bu noktaya nasıl gelindiği hakkında konuşmak istiyor.
İsveç, AB Bakanlar Konseyi’nin dönem başkanlığını yürütmekte.Koalisyonu oluşturan üç hükümet partisinin gençlik kollarını temsil eden genç politikacılar olarak bu liderliğin sadece resmi bir rol olmadığını, siyasi bir anlam taşıdığını da beyan edeceğiz. Bu aynı zamanda İsveç’in kendi imajıyla da yankı yapıyor: Kendimizden başka insanlara yol göstermeyi ve yol gösteren olmaktan bahsetmekten kıvanç duyuyoruz.
Ancak İsveçli siyasi liderler bu benzersiz ve istatistiksel olarak kanıtlanmış liderlik hakkında mümkün olduğunca az konuşuyorlar. İsveç DSÖ’nün resmi olarak kriterlini sağlayarak dumansız hava sahasına sahip ilk ülke olmaya hazırlanıyor. DSÖ’nün hedeflediği popülasyonda yüzde 5’in altında sigara içme oranına sahip olmaktır. 2022 yılı için İsveç’in rakamı bir önceki yıl 5,9’dan 5,6’ya düştü. Açıkça görülüyor ki, eğer beklenmedik bir olay olmazsa İsveç bir yada iki yıl içinde bu oranı %5’in altına düşürücek.
Resmi olarak sigara içilmeyen ilk ülke olmak büyük bir kazanç ve halk sağlığı için bir kilometre taşı.Ayrıca, von der Leyen Komisyonu’nun ayırt edici sağlık politikası projesi olan Avrupa Kanseri Yenme Planı da dahil olmak üzere Avrupa’daki politika hedefleri için birkaç kutucuğu işaretliyor.Ancak bunun aksine, Kasım 2022'de yüzde 5,6 rakamı kamuoyuna açıklandığında, İsveç sağlık bakanı Bay Jakob Forssmed ne bir basın açıklaması yaptı ne de bunun hakkında bir kaç kelime söyledi. Bu umarsız yaklaşım beklediğiniz gibi değil. Ayrıca, Cumhurbaşkanlığı döneminde İsveç’in sağlık politikalarına ilişkin öncelikleri arasında, sigara içme vakalarındaki büyük kazanıma rağmen bu rakamlar hiçbir yerde bulunamadı.
Peki İsveçli politikacılar bu konuda neden tamamen sessiz ? Neden olduğunu bildiğimizi düşünüyor: İsveç’te sigara ‘’yanlış sebeplerden’’ içilmiyor.
Duman içermeyen nikotin ürünlerinin uzun bir süreden beri tüketildiği ve nüfusün büyük bir bölümünde sigaranın yerini alacak düzeyde popüler olduğu bir ülkeyiz.
Ayrıca tütün ürünleri politikasının uzun süredir zararı azaltmak yerine ahlaka dayalı olduğu bir ülkeyiz.
Ancak İsveçliler bundan çok daha akıllıca hareket ediyorlar. Sigara ve diğer tütün ürünleri yerine, geleneksel “snus” ve modern nikotin torbaları gibi tütün ve nikotin ürünleri, vergiler de dahil olmak üzere makul düzeyde genel bir serbest düzenlemeye sahip olmaları sayesinde pazar payı kazanmaktadır. Regüle edici bir çevreden, dumansız ürünlerin popülaritesine düşük sigara içme oranlarına ve pozitif sağlık sonuçlarına kadar doğrudan bir neden sonuç hattı görüyoruz.
Mükemmel İyinin Düşmanıdır
Biz buna ‘’zarar azaltma etkisi’’ diyoruz. Bu durum ‘’mükemmel olmanın iyinin düşmanı olmasına izin vermeme’’ adlı eski bir deyişe oldukça benzemekte. Ancak nesillerdir İsveçli politikacılar bizlerle aynı fikirde değiller. Onlar hem teoride hem pratikte ‘’zarar azaltma’’ politikalarının tam tersi bir konumda bulunuyorlar. Onlarca yıldır, “zarar azaltma” ifadesi, Riksdag’ın siyasi tartışmasında uygunsuz görüldü.
Ancak zaman değişiyor. Bizim neslimizdeki liberal ve muhafazakar siyasetçiler arasında ‘’zarar azaltma’’ bir tabu olmaktan çıkıyor. Bu değişim İsveç siyasetinde şimdiden görülür bir vaziyette. Son iki olay bu duruma tanıklık ediyor. İlk olarak, iki yıl önce Parlamento’da, İsveç’in bağımlılıkla mücadele konusundaki uzun vadeli stratejisine — alkol, narkotik, doping, tütün ve kumar için sözde “ANDTS” stratejisi — ilişkin bir isyan çıktı. Riksdag’ın çoğunluğu, hükümetin farklı ürünler için göreli zarar konusunda aksiyon almasını istedi, bu da aslında zarar azaltma konusuna odaklanmaya yol açıyor. İkincisi ise, sadece birkaç hafta önce, bunun ardından yeni hükümet tarafından üç merkezi hükümet uzman kurumundan bu tür aksiyonlar talep etme yönündeki dönüm noktası niteliğindeki bir karar geldi. Bu yeni girişim hakkında rapor vermek için son tarih, 30 Haziran 2023 olan İsveç Başkanlığı’nın sona ermesiyle çakışıyor.
AB düzeyinde de benzer tartışmalar yaşanıyor. Şubat 2022'de Avrupa Parlamentosu, Komisyonun “Avrupa’nın kanseri yenme planı” hakkındaki kararını kabul etti.12. paragrafta AP, i.a.’nın değerlendirilmesini ister. nikotin poşetlerini içeren “yeni tütün ürünleri” ve “… bu ürünlerin diğer tütün ürünleri tüketimine kıyasla risklerinin değerlendirilmesi” çağrısında bulunuyor.
Bu İsveç için büyük bir değişim ve önemli sonuçlar doğuracak.Şu anda zarar azaltma ile ilgili tavsiye sağlamakla görevli olan uzmanların birçoğu, daha önce bu tür bir akıl yürütme fikriyle şiddetli bir biçimde mücadele etti. Ancak bunun bağımlılıkla mücadele konusunda daha iyi ve daha etkili bir yol olduğuna dair ikna olduk.
Bu pozisyonu aramadan önce, İsveç bir zarar azaltma şampiyonu ve diğer ülkelere sigaranın getirdiği ölümler ve sağlık sorunlara karşı savaşma konusunda liderlik ediyor. Şu an bu duruma kucak açma ve sessiz olmama zamanı. İsveç Başkanlığı’nın kendi başarısızya hesaplaşması için doğru andır.
Comentarios